Optimising your food and beverage thermal system:

Als je in de voedings- en drankenindustrie werkt, zullen de vele uitdagingen die voor u liggen vertrouwd en, voor velen, ontmoedigend zijn. Hoewel het een enorm diverse sector is, zijn er thema's die deze verschillen overstijgen. Uit een onderzoek onder meer dan 650 F&B-bedrijven¹ kwamen twee thema’s prominent naar voren. De grootste zorg, zeker voor bedrijven in Noord-Amerika en EMEA, is de economische onzekerheid en de stijgende inflatie. Als gevolg hiervan werd een focus op efficiëntie en afvalvermindering genoemd als prioriteit.

Duurzaamheid werd genoemd als een cruciale factor, met bijna 40% die dit brede onderwerp koos. De macro-invloeden op hoe de voedingsmiddelen- en drankenindustrie zal evolueren in de komende jaren zijn niet uniek voor deze industrie, maar wel hoe ze ermee omgaat.

De belangrijkste zorg, het economische klimaat en het effect daarvan op het bedrijfsleven, is moeilijk te voorspellen of te beheersen. De belangrijkste trend - actie ondernemen op het gebied van duurzaamheid - is iets dat onmiddellijk kan worden aangepakt, hoewel het bereiken van het gewenste resultaat tijd zal kosten.

Gelukkig hebben de twee raakvlakken, niet in de laatste plaats het sterke verband tussen efficiëntie-initiatieven en kostenbesparingen. Het is algemeen aanvaard dat energie-efficiëntie de meest kosteneffectieve strategie is om op korte termijn de koolstofuitstoot te verminderen. De vraag moet dus zijn: benut uw bedrijf de mogelijkheden die deze bewezen aanpak biedt?

De voedings- en drankenindustrie als geheel staat steeds meer in de schijnwerpers. Ze draagt een speciale verantwoordelijkheid, aangezien haar producten een direct effect hebben op de gezondheid en veiligheid van de uiteindelijke consumenten. Dat is ook een belangrijke factor waarom stoom zo veel wordt gebruikt bij de verwerking van voedsel en dranken.

Klanten beginnen ook meer bewijs van duurzame initiatieven te eisen. Het is nu gebruikelijk dat grotere klanten (die zelf onder vergelijkbare druk staan) een jaarlijkse broeikasgasinventarisatie eisen en mogelijk klimaatgerelateerde risico's openbaar maken aan het CDP (Carbon Disclosure Project).

De implicaties zijn aanzienlijk; in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld is de voedingsmiddelen- en drankenindustrie de grootste productiesector van het land, goed voor 19% van de totale productiesector in omzet.

In termen van de totale broeikasgasemissies van de F&B-sector is het aandeel van de voedselverwerkende industrie relatief bescheiden - schattingen lopen uiteen van 3,3% tot 6% - maar de emissies van de verwerkende industrie zullen de primaire bron zijn van haar eigen scope 1- en scope 2-emissies.

Daarom noemde 30% in de eerder genoemde enquête het verminderen van energie- en waterverbruik als een van de belangrijkste maatregelen om duurzaamheid te bevorderen. Maar als, zoals vaak wordt beweerd, energie-efficiëntie de eerste stap is op weg naar decarbonisatie en de kostenbesparingen rond de 30% kunnen liggen, hoe zit het dan met de andere 70% van de respondenten?

Een deel van het antwoord ligt in de verschillende benaderingen van energie-efficiëntie. Eén manier is om het als een project te behandelen, door reactieve, eenmalige initiatieven te nemen. Deze zijn vaak kapitaalintensief, komen uit een CapEx budget (oftewel investeringsuitgaven), en bouwen vaak niet op elkaar voort om efficiëntieverbeteringen op lange termijn te creëren.

Als stoom bijvoorbeeld een vitale rol speelt in uw processen, is het vooruitzicht van elektrificatie als oplossing voor de decarbonisatie-uitdaging aantrekkelijk; maar die oplossing is nog ver weg.

De lijst van voedsel- en drankenprocessen en apparatuur waarbij stoom wordt gebruikt is lang: blancheren, verdampers, ketels, smelters, mixers, ovens (indirect gestookt), verpakkingslijnen, pasteuriseren, etc. Volgens de FDF (Food and Drink Federation) is de meest waarschijnlijke oplossing voor het koolstofvrij maken van de stoomvoorziening hierbij “door elektrische stoomopwekking of door ketels op alternatieve brandstoffen (biomassa, biogas, waterstof)".

Dat scenario zal waarschijnlijk nog minstens zes jaar op zich laten wachten. Die tijd zou een dramatisch effect kunnen hebben op de huidige procesoptimalisatie, op energiekostenbesparingen en op het leggen van een sterke basis voor toekomstige decarbonisatie-inspanningen.

Er is een alternatieve strategie: je kunt energie-efficiëntie zien als een proces, een proces met lagere kosten, een OpEx-budget (oftewel operationele uitgaven), met een systematische, gestructureerde aanpak. Dit levert blijvende besparingen op en bevordert een cultuur van continue verbetering. Het is niet nieuw (strategisch energiebeheer in de vorm van ISO 50001 bestaat al meer dan tien jaar), maar het wordt vaak over het hoofd gezien.

In die gevallen waar stoom nog steeds zijn primaire positie behoudt als de voorkeursbron voor thermische energie, zal deze tweede benadering van efficiëntie waarschijnlijk het optimale antwoord zijn op de duurzaamheidsvraag.

Precies weten hoe een stoomsysteem optimaal moet functioneren en bepalen waar aspecten kunnen worden verbeterd, is geen expertise die bij de meeste bedrijven intern wordt gevonden. Dat geldt vooral voor de voedingsmiddelen- en drankenindustrie, met zijn vele, vaak ingenieuze toepassingen van stoom als de favoriete vorm van thermische energie.

De voordelen die worden behaald door een onafhankelijke partner in te schakelen en gebruik te maken van hun begeleiding en deskundig inzicht zullen leiden tot een lokaal op maat gemaakte strategie die vandaag, en niet pas morgen, tastbare resultaten kan opleveren.